Evcil hayvanların sağlıklı bir yapıya sahip olmaları için pek çok önemli etken bulunmaktadır. Bunlardan birisi de sindirim sistemleridir. İnsanlar ve evcil hayvanların sindirim sistemlerinde pek çok farklılık bulunur. Bu da can dostlarımızın benzersiz beslenme ihtiyaçları olduğu manasına gelmektedir. Bu farklılıkları bilmek hayvanların herhangi bir sindirim sorununu çözmek için çok önemlidir. Bu sayede köpek veya kedilerde görülen sindirim problemlerini kısa sürede anlayabilir ve çözebilirsiniz.
Evcil hayvanlarda sindirim sistemi genel sağlıkları için çok önemlidir. Sindirim sistemi sadece tüketilen besinlerin dışarıya atılmasında görevli olmamaktadır. Aynı zamanda besinlerdeki minerallerin ve vitaminlerin emilmesinde ve vücuttaki elektrolit ve sıvı dengesinin sağlanmasında da önemli görevleri bulunur. Evcil hayvanlarda sindirim sistemi sağlığının göz ardı edilmemesi çok önemlidir.
Köpeklerde sindirim sistemi parçaları oral kavite, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, yemek borusu, pankreas, anüs ve rektum şeklindedir. Bu sistemin nasıl işlediğini anlamak ve bilgi sahibi olmak bazı hastalıkların belirtilerinin önceden fark edilmesine olanak sağlamaktadır. Böyle durumlarda da veteriner ziyaretlerinin aksatılmaması ve düzenli yapılması evcil hayvanların daha sağlıklı bir sisteme sahip olmasına yardımcı olacaktır.
Son zamanlarda sağlıklı bir mikrobiyomun sindirim sisteminde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Bu da hayvanlarda genel sağlık durumunun korunmasına katkıda bulunmaktadır. Bağırsak mikrobiyomu denildiğinde bağırsak kanallarında yaşayan pek çok mikroorganizmayı ifade etmektedir. Bazı mikroorganizmalar evcil hayvanlara zararı olabilir. Fakat birçoğunun da faydalı olduğu ve sindirim fonksiyonları için gerekli olduğu bilinmektedir.
Sindirim bozukluları pek çok evcil hayvanda görülen rahatsızlıklardan birisidir. Bu durumda köpeklerin ve kedilerin mutlaka bir veteriner hekime götürülmesi gerekilir. Sindirim fonksiyonları sindirim sorunları ve belirtileri hakkında hayvan sahiplerinin detaylı bilgilere sahip olması bu aşamada çok önemlidir. Buna göre köpek ve kedilerde görülen sindirim problemlerinin bazı belirtileri şunlardır:
- Kusma yaşanması.
- Kanlı veya mukuslu ishal görülmesi
- Kabızlık görülmesi
- Ateş ve iştahsızlık yapması
- Artan gaz ve şişkinliklerin yaşanması
- Kilo kaybı ve iştahsızlık oluşması
- Dehidrasyon
- Karın ağrıları
- Karın bölgesinde genişleme görülmesi
- Hayvanlarda sıkıntı durumu ve rahatsızlık hissinin yaşanması
Köpek ve kedilerin sağlıklı bir bünyeye sahip olabilmeleri için sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına ihtiyacı bulunmaktadır. Bu durum tam ve dengeli beslenme ile sağlanabilir. Köpek ve kedilere yaşına uygun mamalar kullanılırken mama seçiminde hayvanların yaşlarına, ırklarına, boyut ve yaşam tarzlarına bakarak ihtiyaçlarının tam karşılanıp karşılanmadığı anlaşılabilir. Köpek ve kedilerde sindirim sağlığı için diyet önerisi veteriner hekimler tarafından verilmektedir. Evcil hayvanların sağlıklı sindirim sistemlerine sahip olabilmesi için beslenme menüsünde şunlar mutlaka olmalıdır:
- Protein hayvanlarda büyüme hücrelerinin gelişmesine yardımcı olmaktadır. Hayvanların kolay sindirebilmesi, sindirim sorunlarının önlenmeye çalışılması için kaliteli ve sindirilebilirliği olan mamalar tercih edilmelidir.
- Lifler hayvanların karınlarını tok hissetmesinde etkili besinlerdir. Ayrıca yiyecekleri sindirim sürecinde hareket ettirmektedir. Hayvanların dışkı kalitesini iyileştiren lifli besinler her hayvan severin dikkat etmesi gereken bir durumdur. Bu anlamda yüksek lifli mamalar köpek ve kedilerde mutlaka tercih edilmesi gerekilir.
- Bunun yanı sıra probiyotikler de hayvanların sağlıklı bir sindirim sistemini oluşmasına olanak vermektedir.
Köpek ve kedilerde bağırsak sağlığı için öne çıkan başlıklar probiyotik ve prebiyotik olarak karşımıza çıkmaktadır. Prebiyotik hayvanların sağlığına yararlı yönde etki eden enzimler tarafından sindirilmeden kolon kanserinin gelişimini sağlayan ve aktivitelerini arttıran ve indirilemeyen dirençli kısa zincirli karbonhidrat olarak bilinmektedir.
Köpek ve kedilerin bağırsaklarında birçok mikrop bulunmaktadır. Bunların gıda sindirilmesinde, bağışıklık sisteminin güçlü olmasında ve vitamin üretiminde önemli görevleri bulunmaktadır. Fakat bazı durumlarda mikropların dengelerinde bozulmalar görülebilir. İşte böyle durumda hayvanlar için probiyotikler bağırsak mikroflorasının sağlıklı dengesini yeniden sağlayabilmektedir. Probiyotikler canlı mikroorganizmalardır.
Köpek ve kedilerin dengeleri beslenmeleri sağlıklı yaşamları için çok önemlidir. Doğru beslenmelerinin yanında sindirim enzim takviyeleri de mutlaka almaları gerekir. Bunun yanı sıra besin emilimi gerçekleşmesi sağlıklı sindirim sistemi ile ortaya çıkmaktadır. Evcil hayvanların sağlıklı sisteme kavuşmaları için almaları gereken takviyeler şunlardır:
- A vitamini: Özellikle göz sağlığında etkilidir.
- B1 vitamini: bu vitaminin diğer bir adı tiamin olmaktadır. Hücresel düzeyde enerji üretimi bu vitamin ile sağlanmaktadır. Tiamin tahıllı beslenme planları da kontrol edilmesi gerekilir.
- Hamile kedi ve köpeklerin vitamini olarak bilinen B9 DNA hücrelerin yenilenmesinde ve DNA sentezlenmesinde önemli göreve sahiptir.
- K vitamini eksikliği anemiye sebep olabilmektedir. Sindirim sistemi ile birlikte beyin ve cilt üzerinde kanamaların görülmesi genellikle K vitamini ile ilişkilendirilmiştir.
Evcil hayvanlarda birçok sindirim problemleri görülmektedir. Bu problemler şunlar olabilir:
- Gastrointestinal Tıkanıklık: Sindirim yolunda oluşan tıkanıklıklar gastroenterit olarak adlandırılır. Tüketilen yiyecek ve içeceklerin geçişini de bu tıkanıklık engellemektedir. Bu da sindirim dokularına zarar vermektedir. Belirtilerin gözlemlenmesi ve veterinere başvurulması bu anlamda çok önemlidir.
- Pankreatit: Pankreas ince bağırsakta karbonhidrat ve yağın sindirilmesinde yardımcı olan enzimler üretmektedir. Bunun yanı sıra yemek sonrası kan şekerini seviyesini düzenlemeye de yardımcı olacak insülin hormonu üretir. Fakat pankreatit vakalarında enzimler pankreasın içerisinde iken erken aktive olurlar. Bunun sonucunda da iltihaplanma ve ağrılar gözlemlenir.
- Kolit: Kalın bağırsağın iltihaplanmasına kolit adı verilir. Kusma, ishal, dert dışkı veya iştahta azalma gibi belirtilerin görülmesi hemen veterinere götürülmesi sindirim sistemi sağlığı açısından çok önemlidir.
Evcil hayvanlarda sindirim problemlerin teşhisi ve tedavi edilmesi hayvanların sağlıklı yaşamaları için çok önemlidir. Bu durumda mutlaka veteriner hekime gidilerek veteriner tedavileri yapılması ve düzenli kontrollerinin sağlanması gerekilir. Tedavide hastalığın altta yatan nedenine bakılmaktadır. Veteriner hekim gerekli muayeneyi yaptıktan sonra gerekli görür ise endoskopi veya ultrason gibi yöntemlerle hastalığın teşhisini koyarak gerekli tedavi planlamasını yapar.
Ayrıca köpek ve kedilerde tedavi süresinde ek olarak destekleyici bakıma da ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bakımlar hayvanlarda görülen belirtileri hafifletmeye ve olası komplikasyonları engellemeye yardımcı olmaktadır.
Doğru beslenme ile evcil hayvanların sindirim problemlerini önlemek mümkündür. Özellikle kaliteli mamalar bu anlamda tercih edilmelidir. Sindirimi kolaylaştıran veya sindirimi destekleyen ev yapımı diyetler problemlerin önlenmesinde ve sindirim sistemi hastalıkların tedavisinde mutlaka uygulanması gerekmektedir. Ayrıca burada hayvanlara bol su verilmesi de gerekir.
Bazı hayvanların sindirim sorunlarına eğilimi daha fazla olabilmektedir. Bu anlamda bitkisel tedaviler de can dostlarımızın sindirim sistemlerini korumada yardımcı olabilmektedir. Yeterli miktarda protein ve lif içeren ve aynı zamanda sağlıklı yağlardan oluşan mamalar sindirim sistemi sağlığında önemli rol oynamaktadır. Ayrıca kilo kontrolünü sağlamak ve egzersiz yapmak sindirim sistemi sağlığını iyileştirmek için önemlidir.
Günlük iki farklı şekilde 20 dakikalık yapılan egzersizler kedi ve köpeklerin sağlığına büyük fayda sağlamaktadır. Bununla beraber egzersizlere oyunların da dahil edilmesi kedi ve köpeklerin daha sağlıklı bünyeye sahip olmalarını etkilemektedir.